Hưởng ứng Ngày sách Việt Nam – Phát triển văn hoá đọc

Có lẽ ngoài những tâm hồn yêu sách ra, ít ai nhớ được rằng ngày 21 tháng 04 chính là ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam, tôn vinh sản phẩm của tri thức và bản sắc dân tộc. Đánh thức con người về tầm quan trọng của sách – hộp chứa tri thức, tinh hoa văn hóa cũng như khẳng định lợi ích của việc đọc sách với mỗi người. Hy vọng rằng, trong tương lai, ngày sách Việt Nam sẽ càng được hưởng ứng, phát triển và chú trọng hơn.

1. Ngày Sách Việt Nam là ngày nào?

Kiến thức là những tri thức được chắc lọc kỹ càng thông qua những kinh nghiệm, trải nghiệm thực tế của cong người từ bao đời cô đọng lại. Để có thể lưu giữ, truyền đạt lại những kiến thức đã đút kết trên cho những thế hệ mai sau, con người lựa chọn ghi, chép lại những gì đã học hay những gì còn nghi vấn, thắc mắc, chưa được giải đáp. “Sách” được ra đời với tư cách là một trong những phương tiện cất giữ tri thức quan trọng đó.

Cho nên, đọc sách là cách nhanh nhất để tiếp thu kiến thức, thừa hưởng tinh hoa bản sắc dân tộc. Đồng thời mở mang trí óc, không ngừng đặt những câu hỏi vì sao? Không ngừng lý giải những điều chưa giải đáp,… kích thích não bộ hoạt động một cách hiệu quả, từ đó ra đời văn hóa đọc.

Nhận thấy tầm quan trọng của văn hóa đọc, Nhà nước ta chủ trương ra quyết định lấy ngày 21/04 làm ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam. Vậy tại sao chính phủ nước ta lại lựa chọn ngày 21/04 để tôn vinh ngày sách Việt Nam mà không phải là một ngày khác? Ngày này có gì đặc biệt?

Có thể các bạn chưa biết, ngày 21/04 vô cùng có ý nghĩa trong chuỗi lịch sử dài miên man của nước ta. Hôm ấy, cuốn sách đầu tiên của Việt Nam “Đường Kách mệnh” do chính tay Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng tác – Là cuốn sách đầu tiên bằng tiếng Việt được in bởi những người thợ in Việt Nam. Chưa bàn đến ý nghĩa lịch sử mà “Đường Kách mệnh” mang lại, riêng cái tên Hồ Chí Minh của vị lãnh tụ vĩ đại năm ấy cũng đã đủ tầm để in đậm ngày sách Việt Nam.

2. Sự ra đời và ý nghĩa của Ngày Sách Việt Nam

Kể từ ngày 24/2/2014, khi Thủ tướng Chính Phủ đặt bút ký vào Quyết định số 284/QĐ-TTg xác nhận ngày 21/04 làm ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam thì ngày sách Việt Nam đã được ra đời đồng thời mang đến những ý nghĩ quan trọng, thiết thực:

• Góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam
• Lan tỏa tinh hoa đã chắt lọc giúp hoàn thiện nhân cách con người
• Nâng cao nhận thức toàn dân về ý nghĩa to lớn và tầm quan trọng của việc đọc sách
• Nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành lãnh đạo đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong xã hội
• Phát triển, kích thích văn hóa đọc thông qua những hội được tổ chức kỷ niệm ngày sách Việt Nam hằng năm
• Kết nối những tâm hồn yêu cách, thắt chặt hơn tình đoàn kết của cộng đồng yêu sách giúp duy trì, phát triển quy mô văn hóa đọc
• Tôn vinh người đọc và những người tham gia sưu tầm, sáng tác, xuất bản, in, phát hành, lưu giữ sách,…

3. Văn hoá đọc của giới trẻ hiện nay và lợi ích của việc đọc sách

Thuật ngữ văn hóa đọc vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, cụm từ này còn xa lạ đối với rất nhiều đối tượng. Tính đến thời điểm hiện nay, văn hóa đọc thậm chí vẫn chưa có trong mục từ điển nên cũng khó mà cho ra định nghĩa, khái niệm chính xác và thống nhất về nó được. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu đơn giản, bao quát văn hóa đọc là cách ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các cá nhân, các cơ quan quản lý nhà nước nói riêng, và của cả cộng đồng xã hội nói chung. 

Xét từ góc độ cá nhân, văn hóa đọc cần hội tụ đủ 3 trọng tố như: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Ba yếu tố này có mối quan hệ “cộng sinh” với nhau, nó cùng bổ sung, duy trì và bồi đắp cho nhau. Thiếu đi một yếu tố, hai yếu tố còn lại sẽ suy giảm chất lượng và mức độ duy trì. Văn hóa đọc không chỉ nói đến việc đọc đơn thuần, nó càng hướng đến một giá trị nghệ thuật đích thực, hướng đến tư duy chân – thiện – mỹ, hướng đến lối ứng xử thuần phong và chuẩn mực. Bởi khi con người ta rèn luyện được ba yếu tố trên từ nhỏ, người đó sẽ sống có kế hoạch, hành xử theo tri thức, người đó sẽ sống hướng theo tư duy và giá trị của những cuốn sách từng đọc, rút ra được.

Có người cho rằng hiện nay, văn hóa đọc ở giới trẻ ngày càng phai nhạt nhất là ở Gen Z và Gen Alpha. Họ cho rằng các bạn trẻ sống trong thời đại công nghệ phát triển, mọi thứ đều được gói gọn vào trong chiếc Smartphone bao gồm cả học tập làm việc và giải trí, hầu hết thời gian các bạn trẻ sẽ dành sự chú ý của mình vào đó mà bỏ qua việc ngồi đọc và cảm một cuốn sách.

Song không hẳn là như thế, nằm ở giai đoạn hiện đại hóa của xã hội, có nhiều thứ đang dần được đồng bộ hóa bằng công nghệ tiên tiến bao gồm cả sách. Thay vì các bản chép tay, các bản in cứng, “sách” của chúng ta sẽ được đăng tải trên các ứng dụng đọc ví dụ như: Wattpad, Waka, Fonos, hay là Amazon Kindle – ứng dụng đọc sách nổi tiếng toàn cầu, sở hữu thư viện sách khổng lồ với hơn 4 triệu đầu sách và tạp chí hàng đầu. Giới trẻ hiện nay chỉ là thay đổi phương thức đọc từ truyền thống sang hiện đại và không phải là chối bỏ hay lãng quên. Bằng chứng là rất nhiều các câu lạc bộ sách, các hội sách Việt Nam do các bạn trẻ sáng lập tại các trường học, các trang mạng xã hội công khai. Quy mô lớn hơn thì là hội chợ sách do các nhà sách liên kết với nhau tổ chức ngay Phố đi bộ Nguyễn Huệ tọa lạc tại Quận 1 trung tâm TP.HCM, nơi thường xuyên thu hút nhiều bạn trẻ đến tụ họp, vui chơi vào những ngày hội liên quan đến giáo dục, tri thức đặc biệt là ngày sách Việt Nam 21/04.

Ngoài ra còn có vô số trường đại học tổ chức ngày sách Việt Nam kích thích sinh viên tham gia hưởng ứng ví dụ như THPT FPT. Trường học sẽ tổ chức các hoạt động, trò chơi liên quan đến sách như “đổi sách 1-1”; “góp sách hay – túi tote về tay”, “học mà chơi – chơi mà học”,… số lượng tham gia đông đảo và sôi động lành mạnh. Bằng một cách nào đó cho dù phát triển đến đâu, văn hóa đọc vẫn luôn được tồn tại một cách trường tồn với thời gian, tồn tại trong cả truyền thống và hiện đại vì nhu cầu tinh thần của con người và lợi ích nó có thể mang lại.

Đọc sách là cách tốt nhất để có thể tận tay, tận mắt tiếp thu tri thức hình thành kiến thức, tiếp cận văn hóa hoàn thiện tư duy và lối ứng xử, làm giàu vốn hiểu biết cho bản thân. Không những thế, khi duy trì thói quen đọc, các neuron thần kinh ở não bộ sẽ được kích thích, tăng sinh giữ cho não bộ hoạt động, suy nghĩ giảm thiểu hả năng lão hóa. Đồng thời khi kích thích não bộ, trí nhớ sẽ được cải thiện tốt hơn làm suy giảm chứng hay quên, khó tập trung. Cải thiện năng lượng, khí chất của một người bởi khi bạn có đủ tri thức và cách ứng xử văn hóa, linh hoạt bạn sẽ không ngừng toát lên sự tự tin và nguồn năng lượng năng động, tích cực, tỏa sáng bản thân và thu hút người khác.

Có thể nói văn hóa đọc là một văn hóa vô cùng quan trọng cần được duy trì, đầu tư và phát triển cho nó như những lợi ích vô tận mà nó có thể mang lại cho chúng ta. Nếu bạn là một tâm hồn yêu sách hãy tiếp tục duy trì và lan tỏa đến mọi người xung quanh. Nếu bạn chưa yêu sách, chưa chú trọng đến đọc thì mong rằng bắt đầu từ đây, từ Ngày sách Việt Nam năm 2023, chúng ta hãy cùng nhau tôn vinh 21/04 – ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam, tôn vinh tri thức, bản sắc dân tộc và tinh hoa nhân loại.

>>> Xem thêm: Ý nghĩa ngày vàng lịch sử: Ngày giải phóng miền Nam 30/4