TÍCH HỢP CÁC CÔNG CỤ AI TRONG GIẢNG DẠY
Ngày 22/12/202412 phút đọc
Nguyễn Văn Nhã, Nguyễn Tuyền Muội, Trần Thanh Thắng
Trường THPT FPT Cần Thơ
Tóm tắt
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng trong hệ thống giáo dục, định hình lại phương pháp giảng dạy và học tập. Nhờ AI, giáo dục trở nên cá nhân hóa hơn bao giờ hết, với các công cụ như trợ lý học tập thông minh, hệ thống quản lý học tập (LMS), và phần mềm chấm điểm tự động. Những công cụ này giúp giáo viên dễ dàng thiết kế nội dung phù hợp với năng lực của từng học sinh, tối ưu hóa việc theo dõi tiến độ và đánh giá kết quả học tập. Hơn nữa, AI còn hỗ trợ giải quyết các rào cản trong giáo dục như ngôn ngữ và địa lý, thông qua các ứng dụng dịch thuật và lớp học trực tuyến. Công nghệ phân tích dữ liệu học tập (Learning Analytics) cho phép giáo viên phát hiện sớm khó khăn của học sinh, từ đó đưa ra giải pháp kịp thời. AI không chỉ tăng cường hiệu quả giảng dạy mà còn thúc đẩy một nền giáo dục toàn diện và công bằng hơn.
Từ khóa: AI, Trí tuệ nhân tạo, cá nhân hóa học sinh.
I. GIỚI THIỆU
1.1. Chat GPT – Cách tạo prompt hiệu quả
Viết một prompt hiệu quả cho ChatGPT sẽ giúp bạn nhận được câu trả lời chính xác, chi tiết và phù hợp nhất với nhu cầu. Dưới đây là một số mẹo để viết prompt hiệu quả:
Rõ ràng và cụ thể: Xác định chính xác bạn muốn hỏi điều gì hoặc muốn giải quyết vấn đề gì. Tránh viết mơ hồ hoặc chung chung.
Ví dụ:
Không hiệu quả: “Hãy cho tôi một vài gợi ý.”
Hiệu quả: “Tôi muốn gợi ý về cách cải thiện bài viết khoa học với chủ đề về biến đổi khí hậu.”
Cung cấp bối cảnh: Đưa thêm thông tin liên quan để ChatGPT hiểu rõ hơn. Càng chi tiết, câu trả lời càng sát với nhu cầu.
Ví dụ:
Không hiệu quả: “Hãy viết một bài viết về năng lượng.”
Hiệu quả: “Hãy viết một bài 500 từ về vai trò của năng lượng tái tạo trong giảm thiểu biến đổi khí hậu, dành cho độc giả phổ thông.”
Đặt câu hỏi theo từng bước hoặc yêu cầu cụ thể: Nếu vấn đề phức tạp, hãy chia nhỏ thành nhiều phần hoặc yêu cầu cụ thể.
Ví dụ:
“Giải thích định nghĩa của năng lượng tái tạo, sau đó liệt kê 3 ví dụ và phân tích ưu nhược điểm của từng loại.”
Chỉ định định dạng hoặc phong cách mong muốn: Yêu cầu rõ ràng về phong cách hoặc định dạng nếu cần.
Ví dụ:
“Viết một bài tiểu luận ngắn với cấu trúc: Mở bài, Thân bài, Kết luận.”
“Soạn thảo dưới dạng danh sách gạch đầu dòng ngắn gọn.”
Gợi ý vai trò hoặc ngữ cảnh cho ChatGPT: Bạn có thể yêu cầu ChatGPT đóng vai trò cụ thể để phù hợp hơn với yêu cầu.
Ví dụ:
“Hãy đóng vai trò là một nhà tiếp thị và đề xuất chiến lược quảng cáo cho sản phẩm chăm sóc da thiên nhiên.”
“Hãy làm một chuyên gia ngôn ngữ để giải thích cấu trúc câu này.”
Kiểm tra và tinh chỉnh: Sau khi nhận câu trả lời, nếu chưa hài lòng, hãy tinh chỉnh prompt, thêm bối cảnh hoặc yêu cầu cụ thể hơn.
Ví dụ:
“Câu trả lời tốt, nhưng hãy làm cho nó súc tích hơn.”
“Làm rõ thêm ý này bằng cách sử dụng ví dụ thực tế.”
Mẫu Prompt Hiệu Quả
“Tôi đang chuẩn bị một bài thuyết trình về trí tuệ nhân tạo dành cho học sinh cấp 3. Hãy cung cấp 3 ý chính, mỗi ý có 2-3 ví dụ minh họa thực tế.”
Mẫu này cung cấp:
- Ngữ cảnh cụ thể: Sản phẩm là một bài thuyết trình về trí tuệ nhân tạo dành cho HS cấp 3.
- Đối tượng mục tiêu: Học sinh cấp 3.
- Yêu cầu chi tiết: Cung cấp 3 ý chính, mỗi ý có từ 2 – 3 VD minh họa.
- Phong cách mong muốn: Thực tế.
“Viết một đoạn văn 200 từ giải thích tại sao tái chế là yếu tố quan trọng trong bảo vệ môi trường, sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu.”
Mẫu này cung cấp:
- Ngữ cảnh cụ thể: Sản phẩm là một đoạn văn giải thích về tái chế là yếu tố quan trọng trong BV môi trường..
- Đối tượng mục tiêu: Tái chế và bảo vệ môi trường.
- Yêu cầu chi tiết: Đoạn văn từ 200 từ.
- Phong cách mong muốn: Ngôn từ dễ hiểu, đơn giản.
“Tôi muốn tạo nội dung quảng cáo cho một sản phẩm là bột ngũ cốc dinh dưỡng OrganicLife, dành cho đối tượng khách hàng từ 25-40 tuổi, quan tâm đến sức khỏe và lối sống lành mạnh. Hãy viết một đoạn quảng cáo dài 150 từ, nhấn mạnh vào các lợi ích như cung cấp năng lượng, cải thiện tiêu hóa, và nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên. Sử dụng giọng điệu thân thiện, tạo cảm giác tin cậy và chuyên nghiệp.”
Mẫu này cung cấp:
- Ngữ cảnh cụ thể: Sản phẩm là bột ngũ cốc dinh dưỡng OrganicLife.
- Đối tượng mục tiêu: Khách hàng từ 25-40 tuổi, quan tâm đến sức khỏe.
- Yêu cầu chi tiết: Nội dung quảng cáo dài 150 từ, tập trung vào các lợi ích chính.
- Phong cách mong muốn: Thân thiện, tin cậy và chuyên nghiệp.
1.2. Napkin – tạo sơ đồ tư duy
Napkin AI là một nền tảng hoặc công cụ (tùy theo ngữ cảnh) ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà phát triển, hoặc cá nhân trong việc thiết kế, triển khai và tối ưu hóa các quy trình làm việc. Tùy thuộc vào từng phiên bản hoặc mục tiêu phát triển, Napkin AI có thể mang đến các tính năng như:
- Tạo ý tưởng nhanh chóng: Napkin AI thường được mô tả như một công cụ “brainstorming” sử dụng AI, giúp người dùng phát triển ý tưởng từ sơ khai thành các khái niệm có cấu trúc hơn.
- Tối ưu hóa quy trình: Công cụ này có thể tích hợp với các ứng dụng doanh nghiệp khác để phân tích và đề xuất các cải tiến trong quy trình làm việc hoặc vận hành.
- Phân tích và đưa ra quyết định: Sử dụng các mô hình AI, Napkin AI giúp người dùng xử lý dữ liệu phức tạp, tạo ra các mô hình phân tích và hỗ trợ đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu.
- Hỗ trợ sáng tạo nội dung: Trong một số trường hợp, Napkin AI còn được sử dụng để phát triển nội dung, từ viết văn bản, trình bày ý tưởng đến thiết kế đồ họa.
Napkin AI thường nhắm đến đối tượng người dùng không có nhiều kiến thức chuyên môn về lập trình hoặc AI, bằng cách cung cấp giao diện dễ sử dụng và khả năng tự động hóa cao. Nó mang lại giá trị trong các lĩnh vực như tiếp thị, giáo dục, quản lý dự án, và phát triển sản phẩm.
1.2.1. Đăng kí và đăng nhập tài khoản
Đăng kí/Đăng nhập vào Napkin.
Truy cập trang web https://www.napkin.ai/ , nhấp vào nút “Đăng ký miễn phí“.
Chọn phương thức đăng ký mong muốn: email, Google.
Nhập thông tin đăng ký và nhấp vào “Tạo tài khoản“.
Chọn mục đích sử dụng cho cá nhân/tập thể….
1.2.2. Tạo một sơ đồ tư duy
Bước 1: Đăng nhập và lên ý tưởng
Tại màn hình chính, nhấn nút “Create my first napkin” để bắt đầu một dự án mới.
Nếu bạn có nội dung ý tưởng cho sơ đồ, bạn hãy chọn “By pasting my text content”, nếu bạn chưa có ý tưởng và cần nhờ công cụ AI hỗ trợ lên ý tưởng giúp bạn, bạn hãy chọn “By generating text using AI”.
Nhập ý tưởng trung tâm (central idea) và thêm các nhánh phụ (sub-ideas) bằng cách nhấn nút “Add Node”. Sau khi nhập xong, chọn nút 
để AI bắt đầu tạo sản phẩm cho bạn.
Bước 2: Mời cộng tác viên Nhấn vào biểu tượng “Share” trên giao diện chính.
Nhập email hoặc sao chép đường dẫn chia sẻ để gửi đến cộng tác viên.
Đặt quyền hạn (chỉ xem hoặc chỉnh sửa).
Bước 3: Làm việc cùng nhau
Theo dõi hoạt động của cộng tác viên qua các con trỏ màu đại diện cho từng người.
Gửi bình luận hoặc ghi chú trực tiếp lên từng nhánh bằng tính năng “Comments”.
Bước 4: Hoàn thiện và xuất bản
Sau khi hoàn thành, chọn “Export” để lưu sơ đồ dưới dạng PDF, hình ảnh hoặc chia sẻ trực tiếp qua các nền tảng tích hợp.
1.3. Suno – Tạo nhạc
1.3.1. Tính năng nổi bật
Tạo nhạc từ văn bản: Suno AI cho phép người dùng biến ý tưởng thành âm nhạc chỉ bằng cách nhập mô tả hoặc lời bài hát. Hệ thống sẽ tự động tạo giai điệu, hợp âm, và lời bài hát.
Sáng tác theo phong cách đa dạng: Người dùng có thể chọn các thể loại âm nhạc như Pop, Rock, Hip-hop, EDM, Ballad, và nhiều phong cách khác để tạo ra bản nhạc phù hợp.
Chỉnh sửa và hoàn thiện: Sau khi tạo ra bản nhạc demo, bạn có thể chỉnh sửa, thêm phần nối tiếp (extend) hoặc ghép nhiều đoạn nhạc lại để tạo ra bài hát hoàn chỉnh.
1.3.2. Hướng dẫn sử dụng tính năng đó
Sáng tác nhạc bằng cách kết hợp ChatGPT và Suno AI có thể giúp bạn tạo ra một bài hát hoàn chỉnh, từ ý tưởng, lời bài hát đến giai điệu. Dưới đây là các bước thực hiện chi tiết:
Bước 1: Xác định ý tưởng bài hát với ChatGPT
Mô tả ý tưởng ban đầu: Sử dụng ChatGPT để phác thảo chủ đề, cảm xúc, và nội dung của bài hát.
Ví dụ: “Hãy viết một bài hát về tình yêu trong mùa đông, cảm giác cô đơn và hy vọng về một cuộc gặp gỡ định mệnh.”
Viết lời bài hát: Yêu cầu ChatGPT tạo lời bài hát (lyrics) dựa trên ý tưởng của bạn.
Gợi ý prompt:
“Hãy viết lời bài hát phong cách Pop, 4 câu cho mỗi đoạn, kể về một câu chuyện tình yêu trong mùa đông.”
Bạn có thể chỉnh sửa, thêm thắt để cá nhân hóa lời bài hát.
Bước 2: Chuyển lời bài hát thành nhạc với Suno AI
Truy cập Suno AI: Đăng nhập vào tài khoản Suno AI qua Sumo AI (https://ai.sumo.app/)
Tạo giai điệu từ lời bài hát:
Dán lời bài hát từ ChatGPT vào giao diện tạo nhạc của Suno AI.
Chọn phong cách nhạc phù hợp như Pop, Ballad, hoặc EDM.
Kiểm tra bản nhạc demo:
Nhấn “Create” để Suno AI tự động tạo ra bản nhạc.
Nghe lại để đảm bảo giai điệu khớp với cảm xúc của lời bài hát.
Bước 3: Hoàn thiện bài hát
Chỉnh sửa và mở rộng:
Nếu cần thêm đoạn, sử dụng tính năng “Extend” trong Suno AI để tiếp tục giai điệu.
Ghép các phần lại thành bài hát hoàn chỉnh bằng tùy chọn “Get Whole Song”.
Kiểm tra và tinh chỉnh: Nghe lại bài hát và nếu cần, quay lại ChatGPT để chỉnh sửa lời bài hát sao cho ăn khớp hơn với giai điệu.
Tải xuống: Sau khi hoàn thành, tải bài hát dưới dạng audio hoặc video từ Suno AI.
Ví dụ minh họa
Ý tưởng từ ChatGPT:
Một bài hát kể về sự chờ đợi một người yêu trong mùa đông, sử dụng hình ảnh tuyết rơi và ánh đèn đường.
Đoạn 1 (Mở đầu)
Ánh sáng mờ dưới đèn đường,
Tuyết trắng rơi lặng lẽ không lời.
Giữa mùa đông em chờ mãi,
Nhớ bóng hình ai đã xa xôi.
Điệp khúc
Tuyết rơi ngoài hiên, lạnh giá tim em, Từng giây phút mong manh, sao dài thêm.
Ngọn đèn kia vẫn sáng, chiếu bóng hình anh,
Nhưng sao xa vời, em vẫn chờ mãi mãi.
Đoạn 2 (Phát triển)
Gió hát khẽ bên tai em,
Những ký ức chưa hề phai nhòa.
Trong mùa đông, ngàn tuyết trắng, Chỉ muốn một lần thấy anh qua.
Lời bài hát ChatGPT tạo: ChatGPT sẽ tạo lời gợi ý, copy dán vào link sumo AI để thực hiện tạo ra một bài nhạc.
Giai điệu từ Suno AI:
- Chọn phong cách “Folk rock” và nhập lời bài hát, Suno AI sẽ tạo ra một bản nhạc nhẹ nhàng, sâu lắng.
- Điền tên bài hát vào ô “Title” sau đó bấm “Create”
Và đây là sản phẩm, bạn có thể thưởng thức một bài hát do chính bạn lên ý tưởng và AI là người soạn nhạc cho bạn theo cách mà bạn muốn AI sáng tạo.
1.4. Brisk Teaching
Công cụ Brisk Teaching nổi bật với tính năng hỗ trợ cá nhân hóa và tối ưu hóa học tập dành cho học sinh. Tính năng quan trọng nhất và cần thiết đối với học sinh là khả năng cung cấp phản hồi cá nhân hóa một cách tức thì và dễ hiểu. Điều này giúp học sinh hiểu rõ những sai sót của mình và biết cách cải thiện một cách hiệu quả.
Tính năng nổi bật:
Phản hồi được nhắm mục tiêu: Brisk tự động cung cấp phản hồi chi tiết phù hợp với điểm mạnh và điểm yếu của từng học sinh, tạo điều kiện để cải thiện liên tục và phát triển tư duy.
Hỗ trợ học tập hàng ngày: Công cụ giúp học sinh đặt mục tiêu, theo dõi tiến trình và duy trì động lực để hoàn thành bài tập hoặc dự án.
Chuyển đổi tài liệu học tập: Biến các tài nguyên trực tuyến thành nội dung phù hợp với nhiều cấp độ học, ngôn ngữ hoặc trình độ đọc khác nhau.
Tạo bài thuyết trình tự động: Dễ dàng chuyển đổi nội dung từ video YouTube, tài liệu, hoặc bài viết thành slide thuyết trình trực quan.
Giao diện trực quan: Dễ sử dụng, ngay cả với những học sinh không quen với công nghệ.
Lợi ích:
Cải thiện hiệu suất học tập: Tạo điều kiện học tập hiệu quả hơn thông qua phản hồi nhanh chóng và dễ áp dụng.
Tiết kiệm thời gian: Giảm bớt khối lượng công việc tự đánh giá và tìm kiếm tài liệu học phù hợp.
Hỗ trợ tư duy phát triển: Khuyến khích học sinh làm chủ việc học của mình
1.4.1. Hướng dẫn cài đặt
Bước 1. Truy cập vào trang chủ Free AI Tools for Teachers and Educators – Brisk Teaching (https://www.briskteaching.com/) và đăng kí tài khoản bằng gmail
Bước 2. Chọn vào nút “Add to chrome for free” → Chọn “Thêm vào chrome”
Bước 3. Chọn vào nút “Add extension”
Bước 4. Check vào “By signing up,…” sau đó điền thông tin theo yêu cầu của trang web
Sau khi hoàn thành các bước trên, bạn sẽ có icon 
khi đang mở một video có phụ đề trên youtube là đã thành công.
1.4.2. Một số tính năng của Brisk teaching
Brisk Teaching là một công cụ đa tính năng, cực kỳ hữu ích cho giáo viên trong việc soạn bài, lên ý tưởng, và tạo nhanh các bài tập. Đặc biệt, Brisk Teaching hỗ trợ giáo viên điều chỉnh cấp độ của một đoạn văn để phù hợp hơn với trình độ người đọc. Điều này giúp việc truyền tải kiến thức trở nên hiệu quả và linh hoạt hơn.
Dưới đây là một ví dụ minh họa cho các tính năng của Brisk Teaching để Soạn bài nhanh chóng:
Chuẩn bị: Một nội dung mà bạn muốn thuyết trình hoặc một video mà bạn muốn HS tập trung đến nội dung trong đó.
Ví dụ: Bạn muốn Brisk teaching hỗ trợ soạn một bài giảng với nội dung sau:
Trình bày được thành phần của nguyên tử (nguyên tử vô cùng nhỏ; nguyên tử gồm 2 phần: hạt nhân và lớp vỏ nguyên tử; hạt nhân tạo nên bởi các hạt proton (p), neutron (n); Lớp vỏ tạo nên bởi các electron (e); điện tích, khối lượng mỗi loại hạt).
So sánh được khối lượng của electron với proton và neutron, kích thước của hạt nhân với kích thước nguyên tử.
Bước 1. Vào trang google doc, dán nội dung vào trang trắng → Chọn vào icon của brisk teaching → chọn đoạn văn bản → tạo
Bạn có thể chọn “Tạo” sau đó tìm đến thẻ “Bài thuyết trình” hoặc bấm trực tiếp vào “Thuyết trình” để thực hiện bước tiếp theo cho bài báo cáo của bạn.
Bước 2. Tùy chỉnh các yêu cầu như bên dưới.
Có 4 tùy chọn bạn cần lưu ý:
1: Chọn dạng bài thuyết trình
2: Ngôn ngữ tiếng anh/tiếng việt
3: Lớp mấy (từ lớp 1 đến đại học)
4: Số slide trình chiếu bạn mong muốn Brisk teaching tạo cho bạn.
5: Sau đó điền mô tả và bấm “tiếp theo” → chọn “Brisk it”
Bước 3. Xem lại và điều chỉnh
Và đây là thành phẩm, bây giờ bạn chỉ cần hiệu chỉnh lại cho phù hợp với phong cách trình bày của bạn là được. Lưu ý check lại nội dung vì không phải thông tin nào công cụ AI đều cung cấp cho chúng ta là đúng và đáng tin cậy.
Các tính năng còn lại, bạn tham khảo và tìm hiểu thêm qua các kênh khác nhé.
II. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Sự kết hợp các công cụ AI như ChatGPT, Napkin, Sumo, và Brisk Teaching đã và đang mở ra những cơ hội vượt bậc trong giảng dạy và nghiên cứu. Các công cụ này không chỉ hỗ trợ giáo viên tối ưu hóa quá trình soạn bài, thiết kế bài giảng, và tạo bài tập mà còn giúp cải thiện chất lượng nghiên cứu nhờ khả năng phân tích, tổng hợp, và gợi ý sáng tạo. Đặc biệt, sự tích hợp này mang lại một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, từ việc lên ý tưởng ban đầu đến triển khai nội dung và đánh giá kết quả.
Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của các công cụ này, cần có những định hướng nghiên cứu và phát triển cụ thể như:
Tăng cường khả năng tích hợp: Phát triển các API hoặc nền tảng liên kết giúp các công cụ AI hoạt động liền mạch hơn, giảm thiểu thời gian chuyển đổi dữ liệu giữa các công cụ.
Cá nhân hóa trải nghiệm: Nghiên cứu và cải tiến các thuật toán để đáp ứng tốt hơn nhu cầu cá nhân hóa nội dung cho từng đối tượng học viên, giáo viên hoặc nhà nghiên cứu.
Phát triển tính năng đánh giá tự động: Cải thiện khả năng phân tích bài làm của học sinh, sinh viên một cách chính xác và cung cấp phản hồi chi tiết để nâng cao hiệu quả học tập.
Đảm bảo tính bảo mật và đạo đức: Cần xây dựng các quy tắc sử dụng công cụ AI trong giáo dục, đồng thời đảm bảo quyền riêng tư và tính bảo mật của dữ liệu người dùng.
Nhìn chung, việc kết hợp các công cụ AI trong giáo dục và nghiên cứu không chỉ nâng cao hiệu quả công việc mà còn góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy và nghiên cứu. Việc đầu tư vào những hướng phát triển nêu trên sẽ đảm bảo các công cụ này tiếp tục là trợ thủ đắc lực, giúp giáo dục và nghiên cứu tiến xa hơn trong kỷ nguyên số.
