VAI TRÒ CỦA CỘNG ĐỒNG TRONG BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Biện Thị Bé Huệ¹

¹Giáo viên Toán,

Trường PT FPT Cần Thơ

Trong bối cảnh môi trường toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, vai trò của cộng đồng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các chính phủ và tổ chức quốc tế có thể đặt ra các chính sách và quy định, nhưng nếu không có sự tham gia chủ động từ cộng đồng, việc bảo vệ môi trường khó có thể đạt được hiệu quả bền vững. Cộng đồng là lực lượng then chốt trong việc thực thi các biện pháp bảo vệ môi trường thông qua nhiều hành động cụ thể.

1. Nâng cao nhận thức và giáo dục cộng đồng Giáo dục môi trường là nền tảng để xây dựng ý thức bảo vệ môi trường trong xã hội. Khi mọi người hiểu rõ về các vấn đề môi trường và tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên, họ sẽ có xu hướng thực hiện những hành vi thân thiện với môi trường. Các chiến dịch tuyên truyền từ chính quyền địa phương, trường học, và các tổ chức phi chính phủ (NGO) đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cộng đồng nhận thức được hậu quả của các hành động gây hại môi trường như xả rác, sử dụng quá mức tài nguyên, hay phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Một ví dụ tiêu biểu là chiến dịch giảm sử dụng túi ni-lông. Ở nhiều quốc gia, nhờ các chương trình giáo dục cộng đồng, người dân đã thay đổi thói quen tiêu dùng, chuyển sang sử dụng các sản phẩm tái sử dụng như túi vải hoặc các loại bao bì thân thiện với môi trường.

2. Hành động cá nhân và cộng đồng nhỏ

Mỗi hành động nhỏ từ cá nhân đều có thể đóng góp tích cực vào bảo vệ môi trường. Năm nay, tổ Tự Nhiên của trường Phổ thông FPT Cần Thơ đã triển khai chiến dịch giảm sử dụng chai nhựa. Thay vì sử dụng các chai nhựa dùng một lần, nhân viên được khuyến khích sử dụng bình đựng nước cá nhân có thể tái sử dụng.

Cô Chi, một thành viên trong tổ, chia sẻ rằng cô rất thích chiến dịch này. Từ ngày cam kết không sử dụng chai ly nhựa, cô luôn mang theo bên mình một bình đựng nước, kèm theo chiếc túi đựng bình được chị sếp móc cẩn thận tặng cho từng thành viên. Cô cho rằng chiến dịch này đã tạo nên tinh thần tự giác ở các thành viên của tổ trong việc đem theo bình nước cá nhân thay vì ly nước nhựa. Cô thấy rất tâm huyết với chiến dịch và hy vọng rằng hình ảnh người cô ngày ngày cầm theo bình nước lên đứng lớp sẽ giúp truyền cảm hứng cho học sinh, từ đó các em sẽ có ý thức hơn trong việc giảm sử dụng rác thải nhựa.

Thầy Huy cũng chia sẻ: “Chủ đề môi trường và chiến dịch bảo vệ môi trường của tổ Tự Nhiên năm nay là một hành trình cần được lan tỏa rộng rãi. Từ việc thúc đẩy hoạt động tái chế, những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa này thể hiện sự chung tay của mỗi cá nhân với mục tiêu lớn: bảo vệ hành tinh xanh, là nền tảng xây dựng một tương lai bền vững hơn, nơi con người và thiên nhiên có thể hòa hợp và phát triển cùng nhau. Hành động thiết thực hôm nay chính là lời cam kết bảo vệ nguồn sống cho các thế hệ mai sau. Chiến dịch bảo vệ môi trường của tổ Tự Nhiên không chỉ là một phong trào mà nó còn là thông điệp kêu gọi sự thức tỉnh và thay đổi nhận thức trong cộng đồng, đặc biệt là học sinh, về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Điều này chắc chắn sẽ tạo ra một sức ảnh hưởng tích cực và lan tỏa sâu rộng trong thời gian tới.”

Những hành động nhỏ như vậy, khi được thực hiện ở quy mô lớn hơn trong cộng đồng, có thể mang lại những tác động tích cực cho môi trường. Bên cạnh đó, việc thay đổi thói quen này còn lan tỏa đến các thành viên trong gia đình và bạn bè, góp phần xây dựng một thói quen sống xanh và bền vững hơn.

3. Thúc đẩy phong trào và chiến dịch bảo vệ môi trường

Cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy các phong trào và chiến dịch bảo vệ môi trường. Các tổ chức xã hội dân sự, các nhóm thanh niên tình nguyện, và các mạng lưới cộng đồng đều có khả năng huy động người dân tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường một cách hiệu quả. Những phong trào như “Ngày Trái đất”, “Giờ Trái đất”, hay “Chiến dịch làm sạch biển” là ví dụ điển hình cho sự tham gia tích cực của cộng đồng trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, các phong trào như “Ngày Chủ nhật xanh” hay “Chiến dịch làm sạch sông ngòi” đã thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, từ học sinh, sinh viên cho đến người lớn tuổi. Những phong trào này không chỉ là hành động thiết thực mà còn góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong xã hội.

4. Hỗ trợ các sáng kiến bền vững

Cộng đồng có thể hỗ trợ và khuyến khích các sáng kiến bền vững trong sản xuất và tiêu dùng. Ví dụ, việc ủng hộ các doanh nghiệp sản xuất theo hướng bền vững hoặc các sản phẩm xanh là cách để thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn, nơi tài nguyên được sử dụng hiệu quả và giảm thiểu lãng phí. Cộng đồng cũng có thể khuyến khích các chính sách về năng lượng tái tạo và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Các sáng kiến cộng đồng như vườn rau hữu cơ, trao đổi đồ cũ, hay sử dụng năng lượng mặt trời cho các khu dân cư cũng là những ví dụ cụ thể về việc cộng đồng tham gia vào bảo vệ môi trường. Những mô hình này không chỉ giúp giảm tác động đến môi trường mà còn tạo ra những giá trị bền vững cho chính cộng đồng.

5. Tầm quan trọng của sự hợp tác giữa cộng đồng và chính quyền

Chính quyền đóng vai trò xây dựng các chính sách và khung pháp lý bảo vệ môi trường, nhưng sự hợp tác giữa chính quyền và cộng đồng là yếu tố quyết định sự thành công của các chương trình này. Chính quyền có thể hỗ trợ cộng đồng thông qua việc cung cấp thông tin, đào tạo kỹ năng, và hỗ trợ tài chính cho các dự án môi trường. Ngược lại, cộng đồng sẽ đóng góp thông tin thực tế từ cuộc sống hàng ngày, giúp chính quyền xây dựng các chính sách sát với nhu cầu thực tế.

Sự hợp tác này sẽ tạo ra một mối quan hệ hai chiều, giúp cả hai bên đạt được mục tiêu chung là bảo vệ môi trường một cách hiệu quả và bền vững.

6. Kết luận

Vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường không thể phủ nhận. Chính từ những hành động nhỏ từ cá nhân và các hoạt động lớn của cả cộng đồng mà môi trường được cải thiện. Bằng cách nâng cao nhận thức, hành động có trách nhiệm, và hỗ trợ các sáng kiến bền vững, cộng đồng có thể tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững cho môi trường, không chỉ cho hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai.