Định hướng nghề nghiệp cho học sinh trung học phổ thông

Định hướng nghề nghiệp là một hoạt động thường niên trong các mùa tuyển sinh, góp phần tác động đến quyết định đưa ra định hướng nghề nghiệp trong tương lai một cách chính xác. Việc học sinh chọn đúng nghề nghiệp và môi trường phát triển là bước đệm hoàn hảo giúp các em  đạt được nhiều thành công trong cuộc sống. Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp từ sớm hãy xem ngay bài viết dưới đây của THPT FPT nhé. 

1. Định hướng nghề nghiệp là gì?

Định hướng nghề nghiệp là quá trình tư vấn, giải đáp thắc mắc cho học sinh về thông tin các ngành nghề, môi trường phát triển nên lựa chọn và mức độ phù hợp của ngành nghề đối với mỗi cá nhân khác nhau. Định hướng dựa trên nhu cầu của mỗi người, có sự liên quan đến sở thích, mong muốn, khả năng, điều kiện gia đình cũng như cơ hội tìm kiếm việc làm trong tương lai. 

1.1 Định hướng nghề nghiệp trong tương lai có vai trò quan trọng ra sao?

Định hướng nghề nghiệp cho bản thân cũng giống như vẽ lên một bản kế hoạch chi tiết cho tương lai phía trước, giúp mỗi người thu gọn phạm vi nghề nghiệp rồi đưa đến kết luận về ngành nghề thích hợp cho bản thân.

Vai trò của định hướng nghề nghiệp đối với mỗi cá nhân vô cùng quan trọng, là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình tìm kiếm chân lý phát triển của cuộc đời mình, tiến xa cùng hoài bão, ước mơ và cũng hạn chế được rủi ro khi không lựa chọn đúng nghề. Khi có định hướng đúng đắn, mỗi cá nhân sẽ phát huy tối đa khả năng của mình, tiếp cận gần hơn đến với chiếc ghế thành công. 

1.2 Có nên định hướng nghề nghiệp cho học sinh 

Câu trả lời là nên định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT, những người đi trước, có kinh nghiệm sẽ là người định hướng hiệu quả nhất. Bởi có những học sinh còn hoang mang trong việc lựa chọn cho mình một công việc để phát triển bản thân, hay đơn giản là bị quá tải thông tin về ngành nghề mình lựa chọn mà không biết đâu mới là đúng. Việc định hướng nghề nghiệp giúp bạn sớm có kế hoạch cho hướng đi của mình mà không phải tốn quá nhiều thời gian.

1.3 Thời điểm nào là phù hợp để định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT

Thời điểm vàng để thực hiện định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT là từ năm lớp 10 để các em có nhận thức đúng đắn cho tương lai sau này của mình. Ngay từ đầu, nhà trường nên tổ chức xen kẽ các các tiết học về hướng nghiệp để triển khai các công tác định hướng. Thông qua đó, các học sinh sẽ lựa chọn được cho mình lộ trình học tập phù hợp với hướng đi mà mình lựa chọn. 

2. Các bước định hướng nghề nghiệp

Có 7 bước để định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT một cách tốt nhất:

2.1 Giáo viên định hướng giúp học sinh thấu hiểu bản thân 

Bên cạnh gia đình, giáo viên là người có vai trò vô cùng quan trọng, giúp các em học sinh định hướng nghề nghiệp trong tương lai một cách tốt nhất. Bởi lẽ giáo viên là người đồng hành, quan sát, nắm rõ nhất năng lực học tập của mỗi học sinh. Từ đó sẽ đưa ra những phương pháp định hướng phù hợp giúp học sinh hiểu rõ về khả năng của mình. 

2.2 Tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của bản thân

Mỗi người đều có những điểm mạnh, điểm yếu của mình, quan trọng là bạn có nhận ra và tận dụng nó hay không. Thông qua việc định hướng nghề nghiệp hợp lí, học sinh sẽ nhận ra được tiềm năng của mình cũng như hạn chế mà mình cần khắc phục trong quá trình sắp tới. Điều này sẽ giúp các bạn chọn được đúng ngành nghề phù hợp.

2.3 Xem xét điều kiện của bản thân có thể đáp ứng ngành nghề đó không 

Các bạn học sinh THPT khi lựa chọn nghề nghiệp cũng cần xem xét về điều kiện của bản thân, liệu có đáp ứng các tiêu chí của ngành nghề đấy không. Các tiêu chí bao gồm các điều kiện chủ quan (khả năng, sức khoẻ, niềm đam mê,…) và khách quan (điều kiện gia đình, nhu cầu về ngành nghề trong thực tế,….). Nếu không phù hợp mà vẫn lựa chọn bạn sẽ phải cố chạy theo ngành nghề đó, ngăn cản con đường thành công của bạn. 

2.4 Tìm hiểu sơ lược các ngành nghề 

Với việc phát triển của xã hội hiện nay, có rất nhiều ngành nghề có nguy cơ mất giá trị trên thị trường lao động, vì vậy bạn không nên chỉ lựa chọn một ngành nghề mà nên có sự đánh giá tổng quan nhiều ngành nghề thuộc các lĩnh vực khác nhau. Sau khi tham gia các tiết học hướng nghiệp trên trường bạn có thể chủ động tìm hiểu nó trên Internet, qua anh/chị có hiểu biết, hay từ chính đánh giá khách quan của gia đình.

2.5 Xác định những kỹ năng mà ngành nghề đang đòi hỏi

Sau khi lựa chọn được được ngành nghề phù hợp, học sinh cần xây dựng kế hoạch cho bản thân trong quá trình học tập, rèn luyện để đáp ứng đủ các kỹ năng mà ngành nghề yêu cầu. Định hướng nghề nghiệp trong tương lai giúp bạn có được “la bàn chỉ đường” để trau dồi các kỹ năng cần thiết mà ngành nghề đòi hỏi. 

 2.6 Tạo hồ sơ học tập tốt

Ngoài việc học, bạn cũng cần tham gia vào các hoạt động ngoại khoá, các cuộc thi liên quan đến học tập hay phát triển tài năng, các hoạt động tình nguyện,… Điều này giúp bạn có một hồ sơ học tập nổi bật, tạo ra một điểm cộng khi bạn “dấn thân” vào ngành nghề mình đã lựa chọn. 

>>> Xem thêm: Các hoạt động ngoại khoá hấp dẫn tại trường THPT

2.7 Tìm cơ hội để trải nghiệm 

Việc trải nghiệm, tìm cơ hội để cọ xát với các việc liên quan đến ngành nghề trong thực tế giúp bạn có góc nhìn chính xác nhất về nghề nghiệp mà mình sẽ lựa chọn. Như vậy, sau quá trình này chắc chắn bạn sẽ đúc rút những kinh nghiệm “xương máu” để phục vụ công việc của mình. 

3. Những điều “không” khi định hướng nghề nghiệp cho bản thân 

Không ai có thể định hướng ngành nghề đúng đắn cho bản thân ngay từ đầu, nhưng bạn cần lưu ý 5 “không” khi định hướng nghề nghiệp cho bản thân dưới đây nhé:

3.1 Không theo đuổi những phong trào 

Khi định hướng nghề nghiệp trong tương lai các bạn tuyệt đối không nên lựa chọn đua theo phong trào. Đúng là trong thời điểm này, ngành A có thể “hot” nhưng bạn có chắc nó phù hợp với khả năng của mình? Việc quá nhiều người chạy theo ngành A sẽ dẫn đến tình trạng thừa nhân lực và khả năng cạnh tranh tăng cao, gây nên tình trạng thất nghiệp của nhiều cá nhân. Bên cạnh đó, nếu không có hứng thú với ngành nghề A, bạn rất dễ gặp phải tình trạng “chán”, bỏ dở, gây lãng phí thời gian của bản thân.

3.2 Không chọn “bừa”

Chọn “bừa” rất dễ gây ra cảm giác chán nản, mông lung, không có nỗ lực phát triển trong chính ngành nghề mình lựa chọn. “Chậm mà chắc” – đừng quá hoảng loạn khi bạn bè đã chọn được ngành nghề còn mình thì vẫn mãi dậm chân tại chỗ, hãy từ từ tìm hiểu để bản thân đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.

3.3 Không tạo áp lực cho bản thân quá nhiều

Khi phải chủ động trong việc định hướng nghề nghiệp bản thân, bạn không nên tạo áp lực quá nhiều cho mình. Hãy gạt bỏ hết những áp lực từ xã hội, bạn bè, gia đình mà tập trung vào mong muốn, khả năng của mình để đưa ra quyết định sáng suốt nhất. 

3.4 Không chỉ chăm chăm vào lương thưởng 

Quả thực đích đến cuối cùng của việc định hướng nghề nghiệp là tạo ra vật chất cho bản thân, những việc chỉ nhìn chăm chăm vào lương thưởng rất dễ khiến bạn lựa chọn sai ngành nghề của mình, gây nên những áp lực không đáng có cho cuộc sống của bạn.

3.5 Cân nhắc ý kiến gia đình và nguyện vọng của bản thân

Ba mẹ và các thành viên trong gia đình luôn muốn tốt cho con, muốn con đi đúng đường. Tuy nhiên, đôi khi gia đình sẽ lựa chọn cho bạn những ngành nghề tốt nhưng bạn lại không thích hoặc không thực sự phù hợp với năng lực. Chính vì vậy, trước khi quyết định chọn trường và ngành nghề mà bạn sẽ theo đuổi trong tương lai bạn cần cân nhắc giữa nguyện vọng bản thân và ý kiến của gia đình nhé

4. Các trường THPT cần lưu ý gì khi định hướng nghề nghiệp cho học sinh

Một số lưu ý mà nhà trường cần thực hiện khi định hướng nghề nghiệp cho học sinh:

• Các trường THPT cần phân luồng học sinh ngay từ sớm để đưa ra được kế hoạch định hướng nghề nghiệp tương ứng cho từng nhóm học sinh. 
• Các thầy cô nên đưa ra những phương pháp phù hợp để học sinh dễ dàng tiếp cận đến thông tin các ngành nghề mà mình hướng đến.
• Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, những chương trình trải nghiệm thực tế để học sinh có đánh giá đúng nhất về các lĩnh vực, ngành nghề. 
• Từ việc phân tích các thông tin về ngành nghề lĩnh vực, các bạn học sinh lựa chọn được ngôi trường tốt, đáp ứng nhu cầu học tập, phát triển của ngành nghề trong tương lai. 

Định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT là một việc vô cùng quan trọng, vậy nên cần cân nhắc để đưa ra những kế hoạch định hướng sao cho hiệu quả, phù hợp nhất. Trên đây là những chia sẻ quan trọng mà chúng ta cần lưu ý khi định hướng nghề nghiệp cho bản thân. Chúc bạn có những lựa chọn phù hợp!